રોજિંદા જીવનમાં લીલી અને સુકી મેથીનો ઉપયોગ આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ ઉપયોગી છે. તો સુકા મેથીના દાણા પણ રસોડામાં મસાલા તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. મેથી એંટીબાયોટીક છે અને કડવો સ્વાદ હોવાથી લોહીને શુદ્ધ કરે છે. મેથીમાં ફોસ્ફેટ અને વિટામિન ડી અને આયર્ન જેવા તત્વો હોય છે. તેમાં હાજર ગ્લાયકોસાઇટ્સને કારણે તે સ્વાદમાં કડવું છે.
મેથીના દાણાનો ઉપયોગ પરંપરાગત રીતે અથાણાં અને શાકભાજી બનાવવા માટે પણ થાય છે. શિયાળાની ઋતુમાં લીલી મેથીનો ઉપયોગ પુરી, ભાજી, થેપલા, ભજીયા વગેરેમાં થાય છે. મેથીની એક ચમચી કાર્બોહાઈડ્રેટ, મેંગેનીઝ, પ્રોટીન અને કેલરીથી ભરપુર છે. તેનો કડવો સ્વાદ ભૂખ અને પાચનમાં વધારો કરે છે.
તેનું મોટા પ્રમાણમાં સેવન કરવાથી પિત્ત વધે છે, પરંતુ જો તે ઓછી માત્રામાં લેવામાં આવે તો તે તાવ, મંદાગ્નિ, નબળાઇ, કર્મ, વારંવાર ઝાડા, ઉલટી, ખાંસી વગેરેમાં ફાયદાકારક છે. તે અંદરથી સોજો અને લાલ રંગના ઘાને દૂર કરે છે. મેથીની શાકભાજી ખૂબ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે અને તેના દાણા પણ ખૂબ ફાયદાકારક છે. તે કોલેસ્ટરોલ અને ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે અમૃત જેવું છે.
મેથીના ચમત્કારી ફાયદા: –
દિવસમાં બે વખત મેથી અને આદુનું ચૂર્ણ નવશેકા પાણી સાથે લેવાથી સાયટીકાથી થતી પીડામાં રાહત મળે છે. જેમને હાથ-પગમાં દુખાવો નથી, તે ઘીમાં મેથીનો લોટ શેકીને લાડુ બનાવી શકે છે. રાત્રે ગેસની સમસ્યાવાળા લોકોને 5 મેથીના દાણા ગળી જવાથી ગેસ થતો નથી.
જે લોકોને વાળની તકલીફ હોય છે તેમને મેથીના દાણા ખોડો અને વાળ ખરતા અટકાવે છે અને તેના દાણાઓને નાળિયેર તેલમાં આખી રાત પલાળીને સવારે મસાજ કરવાથી વાળ કાળા અને મજબૂત બને છે. ઉનાળાની ઋતુમાં ગરમીથી રાહત મેળવવા માટે ઘણા લોકોને સૂકા મેથીના પાનને પાણીમાં પલાળીને રાહત મળે છે.
ડાયાબિટીસના દર્દીને દરરોજ સવારે એક ચમચી મેથીનો લોટ પીવાથી અને દાણાઓને આખી રાત પાણીમાં પલાળીને આપવાથી રાહત મળે છે. પેશાબમાં સુગરની માત્રા ઘટાડવા માટે, આ પાણી 1 મહિના સુધી પીવું જોઈએ.
જે લોકોને સાંધાનો દુખાવો હોય છે, તે રાત્રે મેથીના દાણા પલાળીને સવારે ખાય છે, તેનાથી સાંધામાં રાહત મળે છે. મેથીના દાણા પાણી સાથે ગળી જવાથી ઘૂંટણ અને હાડકામાં દુખાવો સમાપ્ત થાય છે. જે લોકો અપચો અને કબજિયાતનો ભોગ બને છે, તેમને મેથીનાં દાણા પાણીથી ગળી જવાથી તે રાહત આપે છે.
મેથી અને ઘી સાથે ગોળનું સેવન કરવાથી ડિલિવરી પછી લ્યુકેમિયાથી પીડિત મહિલાઓને ફાયદો થાય છે. લો બ્લડ પ્રેશરવાળા લોકોને આદુ ખાવાથી ફાયદો થાય છે અને હાઈ બ્લડ પ્રેશર વાળા લોકોને મેથીના દાણા પાણી સાથે ગળવાથી ફાયદો થાય છે.
