આપણે ત્યાં વસ્ત્રો પર રંગ ચઢાવવા માટે ‘મજીઠ’ નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.આ મજીઠને આયુર્વેદમાં ‘મંજીશ્ઠા’ કહેવામાં આવે છે. જે એક ઉત્તમ રક્તશોધક છે. તેનો ઉપયોગ લોહી અને ત્વચાના તમામ આયુર્વેદિક ઔષધિઓના નિર્માણમાં થાય છે. તેની ઘણી દવાઓ ત્યાં પ્રખ્યાત છે. આજે આપણે મંજિષ્ઠા ના ફાયદાઓ વિશે શીખીશું.
ચહેરા પર રહેલ ફૂલ્લીઓ ચહેરાની સુંદરતા બગાડે છે. આવી સ્થિતિમાં, મંજિષ્ઠનો ઉપયોગ ખૂબ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે કારણ કે તેમાં ઘણી ગુણધર્મો છે, જે ડાગને દૂર કરવામાં અને તમારા ચહેરાની સુંદરતામાં વધારો કરવામાં મદદ કરે છે.
જે દંત સમસ્યાઓથી કોણ પરેશાન નથી પરંતુ દાંત અને દાંતની સમસ્યાથી રાહત મેળવવામાં મદદ કરે છે. મંજિષ્ઠાના મૂળમાંથી બનાવેલા ઉકાળા કોગળા કરવાથી મોં અને દાંતની સમસ્યા દૂર થાય છે.
આંખોના ઘણા રોગો છે, જેમ કે આંખની સામાન્ય પીડા, લાલ આંખ, સોજો વગેરે. આ બધી પ્રકારની સમસ્યાઓમાં મંજિષ્ઠા દ્વારા બનાવવામાં આવેલ ઘરેલું ઉપાય ખૂબ જ ઉપયોગી છે. મંજિષ્ઠાના મૂળમાંથી બનેલા ઉકાળોથી આંખો ધોવાથી આંખોની બળતરા અને પોપચાના રોગોથી રાહત થાય છે.
જો તમે હવામાન પરિવર્તનને કારણે કફ અથવા અસ્થમાથી પીડાતા હોવ તો મંજિષ્ઠાથી સારવાર કરી શકાય છે. 1 થી 2 ગ્રામ સુકા મંજિષ્ઠાના મૂળ અને મંજિષ્ઠાનું ચૂર્ણ ખાંડ સાથે લેવાથી ખાંસી, શ્વસન માર્ગની બળતરા અને ગળામાં દુખાવો સમાપ્ત થાય છે.
મંજિષ્ઠાનું મૂળને પીસીને છાતી ઉપર લગાડવાથી,મંજિષ્ઠાનું મૂળ ઉકાળો 10-20 મિલી પીવાથી છાતીના રોગોમાં રાહત મળે છે. બાળકો પેટના કીડાથી સૌથી વધુ પરેશાન થાય છે. મંજિષ્ઠાના ઔષધીય ગુણધર્મો પેટના કૃમિને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે. મંજીષ્ઠાના પાંદડા અને દાંડીનો ઉકાળો બનાવી પીવાથી, તેના પેટના કીડા ઓછા થાય છે.
વધુ મસાલેદાર ખોરાક ખાવાથી પાઇલસનું જોખમ વધી જાય છે. પાઈલસનો ઘરેલું ઉપાય ખૂબ ફાયદાકારક સાબિત થાય છે. મંજિષ્ઠાના ઉકાળા માં 5 ગ્રામ ઘી નાખી લો. આ ઉકાળો લેવાથી લોહિયાળ બાવસી દૂર કરે છે. જો તમને કમળો થાય છે તો તમે મંજીસ્તા લઈ શકો છો.
મંજિષ્ઠાના મૂળનો 1-2 ગ્રામ પાવડર મેળવીને પીવાથી કમળો મટે છે. પેશાબની નળીઓનો વિસ્તાર સાથે સંબંધિત ઘણી સમસ્યાઓ છે, જેમ કે પેશાબ કરતી વખતે દુખાવો અથવા સોજો, તૂટક-તૂટક પેશાબ કરવો, વારંવાર પેશાબ કરવો વગેરે.
મંજીષ્ઠા આ રોગમાં ખૂબ ફાયદાકારક સાબિત થાય છે. મંજિષ્ઠાને 10-20 મિલીલીટર ઉકાળીને પીવાથી કિડનીના પત્થરો અને પેશાબની અન્ય રોગોમાં રાહત મળે છે.
સ્ત્રીઓમાં આજકાલ માસિક ચક્ર ની સમસ્યાઓ સામાન્ય બની ગઈ છે.મંજિષ્ઠાના મૂળના પાવડરનો ઉપયોગ માસિક સ્રાવની સારવારમાં થાય છે અને માસિક સ્રાવમાં મુશ્કેલી વગેરે. આયુર્વેદમાં, મજીઠ ને એવી દવા કહેવામાં આવે છે જે ત્વચાની ચમક વધારે છે અને રંગ સુધારે છે. તે ત્વચા પર કાળા ડાઘ મટાડે છે.
જો ચહેરા પર કાળાશ આવે છે, તો મંજીઠના પાવડરને મધ સાથે મિક્સ કરો અને સવાર-સાંજ ડાઘ પર લગાવો. તેને 15 મિનિટ માટે રહેવા દો પછી તમારા ચહેરો ધોઈ લો. થોડા દિવસો સુધી આ રીતે સારવાર કરવાથી, ચહેરાના ફોલ્લીઓ દૂર થાય છે અને તેની તેજસ્વીતા વધે છે.
મજીઠ ગર્ભાશયને સંકોચવાની દવા છે. જો ડિલિવરી પછી ગર્ભાશયમાં કોઈ ખામી રહે છે, તો તેને ઉકાળો આપવાથી ગર્ભાશયમા રહેલો બગાડ દૂર થાય છે. ઉકાળો બનાવવા માટે, સો ગ્રામ ત્રિફળા પાવડર અને દસ ગ્રામ મજીઠ પાવડર મિક્સ કરો.
આ મિશ્રણનો અડધો ચમચી બે ગ્લાસ પાણીમાં ઉકાળો, જ્યારે અડધો કપ પ્રવાહી રહે ત્યારે તેને ગાળી લો, ઠંડુ કરો અને પીવો. સવારે અને સાંજ બે વખત ઉકાળ્યા પછી તેને પીવાથી થોડા દિવસોમાં તમામ કચરો દૂર થઈ જાય છે અને ગર્ભવતી સ્ત્રી સ્વસ્થ થઈ જાય છે.
