આજકાલ લોકો મસાલા અને બીજી ઘણી વસ્તુઓમાં જાયફળનો ઉપયોગ કરે છે. તેનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે મીઠાઈઓમાં થાય છે. જાયફળ તીખું અને ભૂખમાં વધારો કરે છે, કફ અને વાયુનો નાશ કરે છે, અને મળને અટકાવે છે.
તે સ્વાદહીન મોંની ગંધ, મળની ગંધ, ઉલટી, ખાંસી, ઉબકા અને કૃમિમાં ખૂબ ફાયદાકારક છે. ત્વરિત ઊંઘ અને જાતીય શક્તિમાં વધારો થાય છે. જાવંત્રી હળવી, મીઠી, તીખી અને સ્વાદિષ્ટ છે. તે કફ, દમ, ઉલટી, મટાડે છે તથા કૃમિ અને ઝેરનો નાશ કરે છે.
જાયફળ અને જાવંત્રીના ફાયદા:-
જાયફળને પાણી અથવા દારૂમાં ઘસીને લગાવવાથી માથાના અને કમરના દુખાવામાં રાહત મળે છે. જે લોકો નિંદ્રાથી વંચિત છે તેઓને અડધા કલાક પહેલા દૂધ સાથે જાયફળ અને ફુદીનો પીવાથી સારી ઊંઘ આવે છે. જો નાના બાળકોને શરદી થાય છે, તો જાયફળ અને આદુનો પાઉડર મધ સાથે આપવાથી શરદી મટે છે.
જ્યારે પેટમાં ગેસ ભરાઈ જાય છે, અપચો થાય છે, ઝાડા થતા નથી, તો લીંબુના રસમાં જાયફળને પીસી લો અને તેમાં થોડું પાણી ઉમેરો, ગેસ બહાર આવે છે અને ઝાડા થાય છે. ચહેરા પર ખીલ અને કાળા ડાઘ દૂર કરવા માટે, જાયફળને દૂધમાં ઘસીને લગાવવાથી ચમક આવે છે.
જો ઝાડાની સાથે પેટમાં દુખાવો થાય છે, તો જાયફળ, જીરું, અજમો વગેરેનો પાઉડર લેવો ખૂબ ફાયદાકારક છે, પરંતુ જેઓ ગર્ભવતી છે અને જેને રક્તસ્રાવના રોગો છે, તેને સેવન ન કરવું જોઈએ.
જે લોકોને સાંધામાં ખૂબ દુખાવો થાય છે, તેઓએ જાવંત્રીનો મસાજ કરવો જોઈએ. સૂંઠ અને મધ સાથે શેકેલા જાયફળ એવા લોકો માટે ખૂબ ફાયદાકારક છે જેમને ખૂબ પાણી જેવા ઝાડા થતા હોય છે. અને તેના ઉપર છાશ પીવો.
જે લોકોને ખાવાનું મન થતું નથી, ભૂખ નથી લાગતી, બેસ્વાદ લાગે છે તેઓએ કાળા મરી સાથે શેકેલું જાયફળ, આદુનો રસ મધ સાથે લેવાથી અરુચિ દૂર થાય છે.
અડધો ચમચી જાયફળને ગરમ દૂધમાં મેળવીને પીવાથી સારી ઊંઘ આવે છે અને દિવસનો થાક દૂર થાય છે. રસોઈમાં જાયફળનો ઉપયોગ રોગપ્રતિકારક શક્તિને વેગ આપે છે.
જાયફળને મધ અને દૂધ સાથે ઘસીને લેવાથી ચહેરો સુંદર બને છે અને ત્વચા ગ્લો થાય છે. વાત, પિત્ત, ગેસ વગેરેમાં દરરોજ તેનો ઉપયોગ કરવો ખૂબ ફાયદાકારક છે.
દાંતના દુખાવાને દૂર કરવા માટે જાયફળ ટૂથપેસ્ટમાં ઉમેરવામાં આવે છે. જાયફળનો પાઉડર બનાવો અને તેને સરસવના તેલથી ઘસો, તેનાથી શરીરના બધા દર્દ સમાપ્ત થાય છે.
