ખોટી જીવનશૈલીના કારણે પિત્તાશયમાં પથરીની સમસ્યા વધી રહી છે. આ સમસ્યા લગભગ દરેક વયના લોકોને થઈ રહી છે. પરંતુ 30 થી 50 વર્ષની મહિલાઓ આનાથી વધું પ્રભાવિત થાય છે.
એક અભ્યાસ મુજબ ભારતમાં કુલ વસ્તીના આશરે 8 ટકા લોકો પિત્તાશયથી પીડાય છે. ત્યારે પણ આ રોગ વિશે લોકોમાં જાગૃતિનો અભાવ છે. ચાલો પથરીના લક્ષણો, કારણો અને સારવાર વિશે જાણીએ.
પિત્તાશય શું છે?- પિત્તાશયને અંગ્રેજીમાં બ્લેડર કહેવામાં આવે છે. તે પાઉચ આકારનું અંગ હોય છે, જે લીવરના નીચેના ભાગમાં પેટની જમણી બાજુએ જોવા મળે છે. તેનું કામ યકૃત દ્વારા ઉત્પન્ન થયેલ પિત્તને એકત્રિત કરવાનું છે. આ પિત્ત લીલા, પીળા રંગના હોય છે જેનું કાર્ય પાચનમાં મદદ કરવાનું હોય છે.
પિત્તાશયની પથરી શું છે?- પિત્તાશયની પથરીને અને પિત્તની પથરી પણ કહેવામાં આવે છે. પિત્ત પથરી કોલેસ્ટ્રોલથી બનેલા નાના નાના ટુકડા થાય છે, જે શરૂઆતમાં નાના હોય છે પરંતુ જેમ-જેમ તેનું કદ વધે છે તે કઠોર થઈ જાય છે. જેના પરિણામે તે પિત્તાશયની અંદર પથરીનું સ્વરૂપ લે છે. જે પછી પેટમાં અસહ્ય દુખાવો થાય છે.
કારણ- પિત્તાશયની પથરીનું ચોક્કસ કારણ જાણી શકાયું નથી. પરંતુ કેટલીક વસ્તુઓ છે, જેના કારણે આ સમસ્યાઓ થાય છે, જેમ કે ઓછી કેલેરી, ઝડપી વજન ઘટાડવાનો ખોરાક, લાંબા સમયથી ભૂખ્યા રહેવું, વધારે વજન, મસાલેદાર ખોરાકનું સેવન, આલ્કોહોલ-ધૂમ્રપાન, આનુવંશિક કારણો અને ઉંમર વધવી છે.
લક્ષણો- ઉલટી, ઉબકા અને ખાટા ઓડકાર, પેટ અને પીઠનો દુખાવો, ખોરાક પચતું નથી. અપચો, ઝાડા અને ડાયાબિટીસ, જમણા ખભામાં દુખાવો, સ્થૂળતા અને તેની સર્જરી, લાંબા સમયથી કોઈ રોગથી પીડાય છે
સારવાર- સર્જન ડોક્ટર જણાવે છે કે પિત્તાશયની પથરીની વહેલી તપાસ આહાર અને જીવનશૈલીમાં ફેરફારની સલાહ આપવામાં આવે છે જેમ કે ફળો અને લીલા શાકભાજીનું સેવન કરવું. ચરબી રહિત ખોરાક લો, બેકરી ઉત્પાદનો ટાળો.
આહારમાં વિટામિન-સી અને આયર્નનો સમાવેશ કરો. દર્દીએ દિવસમાં 5-6 વખત નાનું ભોજન લેવું જોઈએ. આ સાથે નિયમિત કસરત પણ જરૂરી છે. જો સમસ્યા વધું વધે છે, તો સર્જરી દ્વારા પિત્તાશયને દૂર કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
આજકાલ પિત્તાશયને લેપ્રોસ્કોપિક સર્જરી દ્વારા દૂર કરવામાં આવે છે. સર્જરીના 24 કલાક પછી દર્દી ઘરે આવી શકે છે. જો કોઈને પહેલેથી જ હાર્ટ બર્ન, જમણી બાજુનો દુખાવો, કમળો, જેવી સમસ્યાઓ હોય, તો તેણે મોડું કર્યા વિના ગેસ્ટ્રોસર્જનનો સંપર્ક કરવો જોઈએ.
ઉચ્ચ કોલેસ્ટ્રોલવાળા ખોરાક જેવા કે તળેલા, મસાલેદાર ખોરાક, ચિપ્સ, ઉચ્ચ ચરબીવાળા માંસ ખાવાનું ટાળો. ક્રીમ, આઈસ્ક્રીમ, ચીઝ, ફુલ ક્રીમ દૂધ, આલ્કોહોલ અને ધૂમ્રપાન ટાળો. જો તમારું વજન વધારે છે તો તેને ઓછું કરો.
