ચિકનગુનિયા, ડેન્ગ્યુ, મેલેરિયા અને વાઈરલ, તમામ પ્રકારના તાવ ચોમાસાની ઋતુ નજીક આવતા તેમની પકડ કડક કરી લે છે. ચિકનગુનિયા અને ડેન્ગ્યુ બંને જ માદા એસિડ એજિપ્ટી મચ્છરના કરડવાથી થાય છે.
તેઓ શુદ્ધ પાણીમાં ઉત્પન્ન થાય છે. આ મચ્છરો ઉપર પટ્ટાઓ હોય છે. આ તડકો અને સાંજના સમય વધુ કરડે છે. મેલેરિયા એનોફિલિજ મચ્છરના કરડવાથી થાય છે. તે ગંદા પાણીમાં ઉછેર કરે છે અને રાત્રે 9 વાગ્યાથી સવારે 5 વાગ્યા સુધી કરડે છે.
લક્ષણોને કેવી રીતે ઓળખવું
ડેન્ગ્યુ- તીવ્ર તાવ પ્લેટલેટ્સનું ઘટવું (સામાન્ય શ્રેણી 5 થી 4 લાખ સુધી) માથાનો દુખાવો, સ્નાયુ અને સાંધાનો દુખાવો, આંખોની પાછળ દુખાવો. ભારે નબળાઇ, ભૂખ ન લાગવી અને જીવ મૂંજાવો.
શરીર પર લાલ-ગુલાબી ફોલ્લીઓ, ખાસ કરીને ચહેરા, ગળા અને છાતી પર. ડેન્ગ્યુ હેમરેજિક તાવ (ડીએચએફ) માં નાક, પેઢામાં લોહી આવવું. ડેન્ગ્યુ શોક સિન્ડ્રોમ (ડીએસએસ) માં બ્લડ પ્રેશર ખૂબ ઓછું થઈ જાય છે (100 થી નીચે જોખમી) અને પછી દર્દીનું હોશ ગુમાવવા લાગવું
મેલેરિયા- ધ્રુજારી અને ઠંડી સાથે તીવ્ર તાવ. 104-105 ડિગ્રી સુધીનો તીવ્ર તાવ (સામાન્ય રીતે એક દિવસ પછી આવે છે). ઉલટી, નબળાઇ, ચક્કર આવવા અને જીવ મૂંજાવવો. સાંધાનો દુખાવો નહીં, પરંતુ માથાનો દુખાવો અને શરીરનો દુખાવો
ચિકનગુનિયા- તીવ્ર તાવ (104 ડિગ્રી સુધી), કેટલાક કિસ્સાઓમાં 3-4 દિવસ વાર ફરી ચડે છે. ખૂબ જ ગંભીર સાંધાનો દુખાવો (મહિના સુધી ચાલે છે). 3-4 દિવસમાં શરીર પર લાલ ફોલ્લીઓ.
વાયરલ- તીવ્ર તાવ, ખાંસી, ગળું ખરાબ અને વહેતું નાક, માથાનો દુખાવો અને સ્નાયુઓમાં દુખાવો
કેવી રીતે બચી રહેવું- વાયરલથી પીડિત અને તેની વસ્તુઓથી અંતર રાખીને વાયરલ નિવારણ થઈ શકે છે, જ્યારે ડેન્ગ્યુ, ચિકનગુનિયા અને મેલેરિયાથી બચવા માટે મચ્છરોથી બચાવ જરૂરી છે. આ રક્ષણ બે રીતે કરવું જોઈએ: 1. મચ્છરને પેદા થવાથી અટકાવવું, 2. મચ્છરના કરડવાથી રોકવું
ખુલ્લામાં ક્યાંય પણ પાણીને ભરાવવા અથવા એકઠું થવા ન દો. ડેન્ગ્યુ અને ચિકનગુનિયાના મચ્છરો શુદ્ધ પાણીમાં અને મેલેરિયાના મચ્છર ગંદા પાણીમાં ઉછરે છે. પાણીને સંપૂર્ણપણે ઢાંકીને રાખો. કૂલર, બાથરૂમ, રસોડા વગેરેમાં જ્યાં પાણી ભરાયેલુ રહે છે, ત્યાં દિવસમાં એક વાર મચ્છર ભગાવાનું તેલનો છંટકાવ કરવો.
– એસી: જો વિંડો એસીની બહારના ભાગની નીચે પાણી ટપકવાને રોકવા માટે ટ્રે લગાવેલી છે તો દરરોજ તેને ખાલી કરવાનું ભૂલશો નહીં. તમે તેમાં બ્લીચિંગ પાવડર પણ મૂકી શકો છો.
-કુલર: વરસાદના દિવસોમાં કુલરનો ઉપયોગ કરવાનું બંધ કરો. જો તમે નહીં કરી શકો, તો પછી તેનું પાણી દરરોજ બદલો અને તેમાં બ્લીચિંગ પાવડર અથવા બોરિક એસિડ ઉમેરો.
– ફૂલદાની: આ ભલે તે ઘરની અંદર હોય કે બહાર, તેમાં પાણી એકઠું થવા ન દો. દરરોજ ફૂલદાની હેઠળ રાખવામાં આવતી ટ્રેને ખાલી કરવાનું ભૂલશો નહીં.
-છત: તૂટેલા ડબ્બા, ટાયર, વાસણો, બોટલ વગેરે છત પર ન રાખો અથવા તેને ઉધું કરીને રાખો. પાણીની ટાંકી સરખી રીતે બંધ રાખો. દરરોજ પક્ષીઓને દાણા-પાણી ખવડાવવા માટે વાસણો સાફ કર્યા પછી પાણી ભરો.
-રસોડું, બાથરૂમ: સિંક / વોશબેસિનમાં પણ પાણી એકઠું થવા ન દો. અઠવાડિયામાં એકવાર સારી રીતે સાફ કરો. પાણીનો સંગ્રહ કર્યા પછી, વાસણને સંપૂર્ણ રીતે ઢાંકીને રાખો.. આવા વાસણોને ભીના કપડાથી ઢાંકો જેથી મચ્છરને જગ્યા ન મળે.
-ડ્રોઇંગ રૂમ: ઘરની અંદરના બધા સ્થળો પર અઠવાડિયામાં એકવાર મચ્છર ભગાડનાર દવાનો છંટકાવ જરૂર કરો. ડાઇનિંગ શણગાર કરવા માટે રાખવામાં આવતા ફૂલો અથવા ફૂલોના વાસણમાં દરરોજ પાણી બદલો.
